Yazılım lisanslama türleri, bir yazılımın nasıl kullanılabileceğini, dağıtılabileceğini ve modifiye edilebileceğini belirleyen kuralları ve koşulları tanımlar. Yazılım lisanslama, kullanıcıların yazılımı yasal bir şekilde kullanmalarını ve geliştiricilerin haklarını korumalarını sağlar. İşte yazılım lisanslama türlerinin ana kategorileri:
1. Açık Kaynak Lisanslama (Open Source Licensing)
Açık kaynak lisansları, yazılımın kaynak kodunu kullanıcılara açar ve kullanıcıların yazılımı serbestçe kullanmasına, değiştirmesine ve dağıtmasına olanak tanır.
Popüler Açık Kaynak Lisans Türleri:
GPL (General Public License):
Kullanıcıların yazılımı değiştirmesine ve dağıtmasına izin verir ancak türev çalışmalarda aynı lisansı kullanma zorunluluğu vardır (copyleft).
Örnek: Linux.
MIT Lisansı:
En basit ve en esnek lisanslardan biridir.
Yazılımı kullanma, değiştirme, dağıtma özgürlüğü verir, ancak geliştiriciye telif hakkı atfı yapılmalıdır.
Örnek: React, jQuery.
Apache Lisansı:
Kullanıcılara geniş özgürlükler sağlar.
Geliştiricilere kaynak kodu değiştirme, kullanma ve türev çalışmalar oluşturma hakkı verir.
Örnek: Apache Web Server, Hadoop.
BSD Lisansı:
Kullanıcıların yazılımı değiştirme ve yeniden dağıtma özgürlüğü vardır.
Örnek: FreeBSD.
2. Ticari Lisanslama (Commercial Licensing)
Ticari lisanslar, yazılımın belirli bir ücret karşılığında kullanılmasına izin verir. Kaynak kodu genellikle kapalıdır.
Özellikler:
Kullanıcılar genellikle yazılımı yalnızca kullanma hakkına sahiptir.
Yazılımı değiştirmek veya dağıtmak genellikle yasaktır.
Örnek: Microsoft Office, Adobe Photoshop.
3. Özgür Yazılım Lisansı (Free Software License)
Özgür yazılım lisansları, kullanıcılara yazılımı serbestçe kullanma, değiştirme ve dağıtma hakkı tanır. "Özgür" terimi, fiyatla değil, özgürlükle ilgilidir.
Örnekler:
GNU GPL (aynı zamanda açık kaynak lisansı).
LGPL (Lesser General Public License): Daha az kısıtlayıcıdır, ticari yazılımlarla birlikte kullanılabilir.
4. Sahipli Lisanslama (Proprietary Licensing)
Bu lisans türünde yazılımın tüm hakları geliştiriciye veya şirkete aittir. Kullanıcılar yazılımı yalnızca lisans koşulları dahilinde kullanabilir.
Özellikler:
Kaynak kodu kapalıdır.
Yazılım yalnızca belirtilen cihazlarda veya kullanım amaçlarında çalıştırılabilir.
Örnek: Windows, macOS.
5. Abonelik Lisansı (Subscription Licensing)
Kullanıcıların belirli bir süre boyunca yazılımı kullanma hakkı için düzenli olarak ödeme yapmasını gerektirir.
Özellikler:
Yazılım bulut tabanlı olabilir (ör. SaaS).
Abonelik süresi dolduğunda erişim sona erer.
Örnek: Microsoft 365, Adobe Creative Cloud.
6. Freemium Lisansı
Yazılımın temel özellikleri ücretsizdir, ancak ek özellikler veya işlevler için ödeme yapılması gerekir.
Özellikler:
Kullanıcılar başlangıçta yazılımı ücretsiz olarak deneyebilir.
Premium sürüm, daha fazla özellik veya reklam kaldırma gibi avantajlar sunar.
Örnek: Spotify, Zoom.
7. Paylaşım Yazılımı (Shareware)
Kullanıcıların yazılımı denemesi için bir süreliğine ücretsiz olarak sunulur. Deneme süresi sonunda yazılımın satın alınması gerekir.
Özellikler:
Genellikle sınırlı bir süreyle ücretsizdir.
Bazı özellikler deneme süresi boyunca kısıtlanabilir.
Örnek: WinRAR.
8. Deneme Lisansı (Trial License)
Kullanıcıların yazılımı belirli bir süre boyunca ücretsiz olarak denemesine olanak tanır. Süre dolduğunda kullanım genellikle sona erer veya kısıtlanır.
Özellikler:
Yazılım tam işlevsellik ile sunulabilir veya kısıtlanmış özelliklere sahip olabilir.
Örnek: 30 günlük deneme sürümleri.
9. OEM Lisansı (Original Equipment Manufacturer)
Bu lisans, bir yazılımın belirli bir donanım cihazıyla birlikte kullanılmasına izin verir.
Özellikler:
Yazılım yalnızca o donanımda kullanılabilir.
Genellikle bilgisayar üreticileri tarafından sağlanır.
Örnek: Bir bilgisayarla birlikte gelen Windows.
10. Kamu Malı Lisansı (Public Domain)
Bu tür yazılımlar telif hakkından muaftır ve herkes tarafından özgürce kullanılabilir, değiştirilebilir ve dağıtılabilir.
Örnekler:
Public Domain Software (Herkesin kullanabileceği yazılımlar).
11. Eğitim veya Akademik Lisans (Academic/Educational License)
Bu lisans, öğrenciler veya eğitim kurumları için özel olarak sunulur ve genellikle ticari kullanım yasaktır.
Örnekler:
MATLAB (Eğitim versiyonu).
Microsoft Office Eğitim Lisansı.
12. Donanım Tabanlı Lisans (Hardware-Tied Licensing)
Bu lisans, yazılımın belirli bir donanımda çalışmasına izin verir.
Özellikler:
Yazılım yalnızca lisanslanan cihazda çalışır.
Örnek: Grafik kartlarıyla gelen sürücüler.
13. Kullanıcı Başına Lisans (Per-User License)
Bir yazılımın belirli bir kullanıcıya atanması üzerine çalışır.
Örnekler:
Microsoft 365 (Kullanıcı başına lisans).
14. Sunucu Lisansı (Server License)
Yazılımın yalnızca bir sunucuda çalıştırılmasına izin verir ve genellikle kullanıcı sayısına bağlıdır.
Örnekler:
SQL Server.
15. Yazılım Geliştirme Lisansı (SDK Licensing)
Bu lisans, geliştiricilere yazılım geliştirme araçlarını kullanma izni verir.
Özellikler:
API'ler ve SDK'lar bu lisans türüyle sağlanır.
Örnek: Google Maps API.
Özet Tablo: Lisans Türleri ve Örnekler
Lisans Türü
Örnek Yazılımlar
Temel Özellik
Açık Kaynak Lisansı
Linux, React, Apache
Kaynak kod açık, modifikasyon serbest
Ticari Lisans
Windows, Photoshop
Ücretli, kaynak kod kapalı
Freemium
Spotify, Zoom
Temel özellikler ücretsiz
OEM Lisansı
Dell ile gelen Windows
Donanıma özel
Abonelik Lisansı
Microsoft 365, Adobe Cloud
Süreli kullanım
Deneme Lisansı
WinRAR, antivirüs yazılımları
Belirli süreli kullanım
Kamu Malı Lisansı
Public Domain Yazılımları
Telif hakkı yok, serbest kullanım
*Gönderi ve görsel chatgpt ile oluşturulmuştur.
Yazılım Lisans Türleri
omurs ;
Temel Kavramlar kategorisine 2 Aralık 2024 Pazartesi 23:39 tarihinde ekledi
değişiklik yapılmamış
Bu gönderi; tekil olarak ziyaretçiler tarafından toplam 60 kez görüntülenmiştir.
omurs
Ö S, 30 Ağustos 2018 Perşembe 15:30 tarihinde kayıt oldu