İHA’larda (İnsansız Hava Araçları) kritik sistemlerin düşman müdahalesinden korunması
1. Donanımsal Güvenlik Önlemleri
Yedekli Sistem Yapısı (Redundancy)
Kritik bileşenler (uçuş kontrol, GPS, haberleşme modülü) genellikle yedekli olur.
Ana sistem çalışmazsa yedek sistem otomatik devreye girer.
Elektromanyetik Kalkanlama (EM Shielding)
Elektronik devreler düşman radar ve sinyal bozuculara (jammer) karşı elektromanyetik olarak izole edilir.
Anti-Tamper Donanım
Ele geçirilme ihtimaline karşı cihaz açıldığında kendini imha eden/işlevsiz hale gelen bileşenler (chip destroy, fuse cut-off) kullanılır.
2. Sinyal Güvenliği & Haberleşme Önlemleri
AES-256/512 gibi güçlü şifreleme protokolleri
Yer kontrol istasyonu ile İHA arasındaki veri akışı tamamen şifrelenir.
Frequency Hopping (Frekans Atlamalı İletişim)
Sürekli değişen frekanslarla iletişim kurarak düşman sinyal karıştırmasını (jamming) önler.
Anti-GPS Spoofing
GPS sinyalleri sahte ise sistem bunu algılar ve alternatif navigasyon sistemlerine geçer (örneğin atalet ölçüm birimi – IMU, INS).
3. Yapay Zeka Destekli Otonomi ve Acil Durum Protokolleri
İHA, kontrol kaybı yaşarsa önceden programlanmış acil durum senaryolarına geçer:
Eve dönüş (Return-to-Base)
İletişim kesilirse rota değiştirerek radar dışına çıkar
Ele geçirildiğini anlarsa verileri silip sistemi devre dışı bırakır
4. Siber Güvenlik Katmanları
İşletim sistemi seviyesinde kernel hardening
Yazılımlarda sandboxing, kod imzası (code signing)
Kritik görev yazılımları sadece yetkili kontrol merkezinden güncellenebilir
Görev bilgileri uçuş öncesi yüklenip uçuş sırasında harici girişlere kapatılabilir
5. Fiziksel Kendini İmha Mekanizması (Opsiyonel)
Bazı ileri düzey askeri İHA’lar, düşman eline geçme riski varsa ya:
Veri silme işlemi yapar
Ya da kendini kısmen imha eder (örneğin bellek birimlerini yakar)
6. Elektronik Harp ve Karşı Tedbir Sistemleri
Düşman radar veya SAM (füze) sistemlerine karşı:
Radar yansımasını azaltan kaplama (stealth)
Chaff ve flare atma sistemleri
Aktif elektronik karıştırma sistemleri (örneğin ANKA-A’nın elektronik harp versiyonları)
???????? Türk Sistemlerinden Örnekler
| Sistem | Güvenlik Özelliği |
|---|---|
| ANKA | Otomatik yedek sistemler, RTB protokolü, şifreli iletişim |
| Bayraktar TB2 | Frekans atlamalı haberleşme, GPS alternatifi INS, veri silme kabiliyeti |
| AKINCI | Daha gelişmiş EW karşı tedbirleri, yüksek otonomi seviyesi, radar altı uçuş |
Sonuç:
İHA’lar, ele geçirilemez değil, ama ele geçirilirse kritik bilgi vermesin ve görev başarısızlığa uğramasın diye çok sayıda katmanda korunur. Kritik sistemler “hayatta kalabilirlik” ve “bilgi güvenliği” temelinde inşa edilir.
*Gönderi ve görsel chatgpt ile oluşturulmuştur.
omurs
Ö S, 30 Ağustos 2018 Perşembe 15:30 tarihinde kayıt oldu
Etiketler
Beğeni
Yıllara Göre Gönderiler
Belirli kelimeyi cümle içerisinden çıkarmakİstenen rakama tam bölünebilen değerleri bulmaVeri Sıkıştırma - Data CompressSqlite veritabanı temel işlemler (dosyaya veri yazma)Kart Dağıtma (dosyaya yazma)İşletim sisteminin temel işlevleriSJF (shortest job first - önce en kısa)FCFS (First Come First Serve - İlk Gelen Önce İşlem Görür) Round Robin Zamanlama AlgoritmasıFIFO sayfa yer değiştirme algoritması (FIFO-First in First out page replace algorithm)Deadlock (Ölümcül Kilitlenme) Nedir ve Nasıl OluşurLRU sayfa yer değiştirme algoritması (LRU-Least Recently Used page replace algorithm)Bellek Yönetimi - First FitBellek Yönetimi - Next FitBellek Yönetimi - Best FitTürkçe Tarih ve Saat Bilgisi (Anlık)Bulanık Mantık ile Çamaşır Makinesi ModellenmesiBirden Fazla Sipariş Veren Müşterileri Getiren Sorgu Php ile Farklı Sayfadan Veri Çekme (CURL) git versiyon (git --version)git initgit statusgit addgit commit -mgit config --global user.namegit checkoutgit loggit diffgit rm (dosya silme)git rm -r (klasör silme)git mv (dosya isim güncelleme)git mv (dosyayı klasöre taşıma)Dallanmalar (Branching)git branchgit merge git resetGitHub'a Proje Gönderme (git remote,git push)Çakışmalar (Conflicts)
Belirli Miktardaki Zam Sonucu Ürünlerin Yeni Fiyatlarını Gösteren SorguTüm Siparişleri Veren Görünüm (View) NULL İfadesi (is null, is not null)Stored Procedure (Saklı Yordam) Oluşturma ve ÇağırmaBelirli bir değerden daha yüksek değerlere sahip kayıtları listelemek (Alt Sorgu - Sub Query)Hata Raporlama-Gösterim (Error Reporting-Display)Fazla İlişkilerin Modelden ÇıkartılmasıAPI Tasarımında Arama Motoru Dostu URL OluşturmaHer 5 dakikada ikiye bölünen bakteri örneğiİlişkisel Veritabanında Yabancıl Anahtar ve Hareket DeğerleriSorgu cümlesi,parametre veya hata bilgilerinin görüntülenmesiGirilen Parametrelerin Birbirlerine Eşitliğini Kontrol Eden UygulamaDinamik Olarak Gönderiye Ait Kategori Üzerinden Bir Önceki ve Bir Sonraki Kayıtların Bilgilerine UlaşmakNOT IN KullanımıHerhangi Makaleye Ait Olmayan Resimleri Silmek (dosya silme-unlink)
Karakterleri Diziye Atama (str_split Fonksiyonu)Dizinin Her Bir Elemanı İçin Fonksiyon Çağırma (array_map Fonksiyonu)Dizi Elemanlarını Ters Çevirme (array_reverse Fonksiyonu)Diziden Eleman Kaldırma (unset Fonksiyonu)Dizinin Başına Eleman Ekleme (array_unshift Fonksiyonu)Dizinin Eleman Sayısını Bulma (count Fonksiyonu)Dizinin Elemanlarını Toplama (array_sum fonksiyonu)Sayının Rakamlar Toplamını Bulma Sayının Basamak Sayısını Bulma - (Basamak İşlemleri #1)Sayının Basamak Değerlerini Bulma (Basamak İşlemleri #2)Narsist Sayılar (Armstrong Sayılar) - Narcissistic Number
hasOwnProperty ile Nesnenin Varlık KontrolüUbuntu 20.04 Visual Studio Code KurulumuUbuntu 20.04 Nodej.s KurulumuUbuntu 20.04 npm KurulumuGeri Sayım (Countdown)PHP Dom uzantı hatası (Install or enable PHP's dom extension)Laravel Projesi OluşturmaPHP ini dosyası üzerinde terminal ile değişiklikte bulunmakDöngü Değişkenleri (Loop Variable #1)Döngü Değişkenleri (Loop Variable #2)UUID (Universally Unique Identifier - Evrensel Olarak Benzersiz Tanımlayıcı)UUID KullanımıDizgedeki boşlukları temizleme (trim)Dizgedeki karakter uzunluğu (length)php artisan make:migration (Migration Oluşturma)Could not find driver (information_schema.tables)php artisan migratephp artisan migrate:freshphp artisan migrate:rollbackUbuntu 20.04 PhpStorm KurulumuUbuntu 20.04 Git KurulumuUbuntu 20.04 Xampp Kurulumu
Yabancıl Anahtar Oluşturma (Foreign Key)Migration Dosyalarını Sıralamak (Order Migration)php artisan make:factory (Tabloya Örnek Veri Doldurma - Creating Factory)Birebir İlişki (One to One Relation)php artisan make:seederphp artisan db:seed (--class)php artisan db:wipe (Tüm tabloları silmek - Drop all tables)Artisan komut yardımcısı (--help)Varsayılan Timestamp Alanlarını İptal EtmekArtan Olarak Sıralamak (Order By Ascending)Azalan Olarak Sıralamak (Order By Descending)Tarihi Artan Olarak Sıralamak (Order By Ascending Timestamp)Tarihi Azalan Olarak Sıralamak (Order By Descending Timestamp)Hata Sayfaları Oluşturmak (Creating Error Pages)Windows Komut Satırından MySQL ErişimiSayılabilir Değer Artırmak (increment)Sayılabilir Değer Azaltmak (decrement)Dizilerde indis (index) neden Sıfır(0)'dan Başlar ?SQLSTATE[HY000]: General error: 1442 Error (used by statement which invoked this stored function/trigger)
Sorgu Detaylarını Görüntüleme (Query Log)Sabitlere Erişim (Accessing Constants (Config))env (environment)Asset Fonksiyonu ile Varlıklara Erişim (accessing assets via asset function)Timestamp - Datetime Çevrimi (Convert Timestamp to Datetime)Bugünün Timestamp Değerine Erişmek (Get Today Timestamp)Input Üzerinde Otomatik Mail Tamamlama
HTTPTLS (Transport Layer Security)Sosyal MühendislikTELNETTMPRDP (Remote Desktop Protocol) ve SSH (Secure Shell)LDAP (Lightweight Directory Access Protocol)Session ve Cookie KavramlarıRadyo Frekansı (RF) ve Radyo DalgalarıRFID (Radio Frequency Identification) Nedir?IP (Internet Protocol) Nedir?TCP (Transmission Control Protocol) Nedir?UDP (User Datagram Protocol) Nedir?IoT (Internet of Things) Nedir?Wi-Fi ve BluetoothIIS (Internet Information Services) Nedir?TCP PortlarıVersiyon Kontrolü ve Versiyon Kontrol Sistemleri (VCS)DNS (Domain Name System) Nedir?DoS (Denial of Service) ve DDoS (Distributed Denial of Service)Siber Saldırılar&Siber Saldırı Türleri ve Alınabilecek ÖnlemlerEkran Kartı ve GPU (Graphics Processing Unit)Bellek ve CPU (Central Processing Unit)Intel CorporationNVIDIAAMD (Advanced Micro Devices)SnapdragonQualcommMediaTekMSI (Micro-Star International)Apache Software Foundation (ASF)GUI (Graphical User Interface)KEP (Kayıtlı Elektronik Posta)2FA (Two-Factor Authentication)Git Client (Git için Grafik Tabanlı Yardımcı Yazılım Araçları)Sanal Gerçeklik (Virtual Reality - VR)Artırılmış Gerçeklik (Augmented Reality - AR)Vishing (Voice Phishing)WSDL ve WSDBant Daraltması (Bandwidth Throttling)Sunucularda Bant GenişliğiBant genişliği (Bandwidth)Sunuculardaki Trafik (Traffic)Inode (index node)Dedicated IPFTP (File Transfer Protocol) Nedir?SPAMUI (User Interface) & UX (User Experience)
LombokLoglamaB2C (Business-to-Consumer)B2B (Business-to-Business)İçerik Yönetim Sistemi - CMS (Content Management System)Pagination (Sayfalama)Sanal Özel Ağ - VPN (Virtual Private Network)Cronjob (Zamanlanmış Görevler)Printer-YazıcıJava'daki İlkel Veri Tipleri ve Alabilecekleri DeğerlerBit & Byte ve Hafıza Boyutlarındaki Ölçüm BirimleriSanallaştırma (Virtualization)DNS KayıtlarıE-Fatura ve E-ArşivYazılım Lisans TürleriAudit (Denetim) Açık Kaynak (Open Source)Monitoring (İzleme)Sitemap & Robots.txtKilometretaşı (Milestone)BSMV (Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi)KKDF (Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu)Siber Pazartesi (Cyber Monday)Black Friday (Kara Cuma)Hotlink.htaccessCryptoLockerMalwareTrojanWormDependency (Yazılım Geliştirme Sürecinde Paket Bağımlılığı)Configuration (Yazılım Geliştirme Sürecinde Yapılandırma)Yahoo ve Yahoo'nun Başarısızlık NedenleriArchiving (Yazılım Geliştirme Sürecinde Arşivleme)Görsel Dosya Türleri (Image Types)ReleaseVersioning & Tagging (Versiyonlama ve Etiketleme)BuildJob (Yazılım Geliştirme Sürecinde Görevler)SonarQubeCDATA (Character Data)Alan Adı Uzantıları (Domain Name Extensions)Regresyon Kara Kutu (Black-Box) TestBeyaz Kutu (White-box) TestGri Kutu (Grey-box) TestYazılım Geliştirme Sürecindeki Temel Test TürleriKod gözden geçirme (Code Review)Birim Testi (Unit Testing)Yazılım Sürecinde EntegrasyonJAR & WAREager & Lazy Fetch TypeMaskelemeKPI (Key Performance Indicator)KII (Key Impact Indicator)Projenin JAR Dosyasını Oluştur - JAR PathSunucu için Linux dağıtım SeçimiKonyteynerler (container technologies)Runtime & Compile Time (Çalışma ve Derleme Zamanı)@Anotasyonlar (@Annotations)
Spring InitializrBootstrap Modal Yalnızca "X" Düğmesiyle KapatılmasıSuperappAtlassianDigitalOceanNamına ve HamilineJetBrainsGoogle AdSense ile Reklam Yayınlayarak Para Kazan Click Fraud (Tıklama Sahtekarlığı)Tıklama Çiftlikleri (Click Farms)Dijital Terörizm ve SİBERAY'ın Dijital Terörizmle Mücadelede KatkılarıDijital Türk LirasıPsikomotorTROYKriminal incelemelerde kullanılan adli bilişim teknikleriAdli Bilişim ve Adli Bilişim TeknikleriNiş & Niş PazarlamaFAVÖK (FAVÖK - Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr)Metaveriler (Metadata)
Regülasyon Kaynaklı Giderler TEFAS (Türkiye Elektronik Fon Alım Satım Platformu)ÜFE (Üretici Fiyat Endeksi) & TÜFE (Tüketici Fiyat Endeksi)Amortisman ve Amortisman GiderleriSOFR (Secured Overnight Financing Rate)TLREF (Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı)phpinfo ile sistem bilgileriBoolean veri tipi ve George Boole MurahhasKuşaklarPariteGini KatsayısıIP Spoofing & Botnet
Arbitraj Nedir?Telemetri Nedir?Relay (Aktarma) Zinciri Nedir?İnsansız Hava Araçları (İHA) üzerinde bulunan sensörlerMobil İHA Yer Kontrol İstasyonuİnsansız Hava Araçları (İHA)İHA’larda (İnsansız Hava Araçları) kritik sistemlerin düşman müdahalesinden korunmasıOEM (Original Equipment Manufacturer)LTS (Long-Term Support)İHA Enerji İhtiyacıRasyonlanmakII. Dünya Savaşı Sırasında ABD’de Uygulanan Başlıca Yasaklar ve Kısıtlamalar core business (çekirdek iş alanı)Tarım Teknolojisi - AgriTech (Agricultural Technology)JDK, JRE ve JVMPATH Değişkeniclasspath
